Leiderschap en lastige gesprekken

Hoe voer je als leidinggevende een lastig gesprek zonder jezelf of de ander tekort te doen? Veel managers zien omgaan met weerstand, conflict en emoties als het meest lastige onderdeel van hun werk. Het zijn die gesprekken waarvan je weet dat het gevoelig ligt. Misschien moet je een medewerker aanspreken op gedrag, slecht nieuws brengen of grenzen stellen. Wat het ook is, 1 ding is het zeker: ongemakkelijk! Een echt goed gesprek draait niet alleen om de boodschap, maar vooral om of jij echt aanwezig bent op dat moment. Als manager én als mens. Hoe blijf je oprecht, duidelijk en menselijk zonder jezelf, de boodschap of de ander tekort te doen?

Afstand vs nabijheid

Veel leidinggevenden worstelen met de balans tussen betrokkenheid en professionele afstand. Te dichtbij komen kan het risico met zich meebrengen dat de warme, collegiale relaties effectief sturen in de weg gaan staan, terwijl te veel afstand ervoor kan zorgen dat je koud en berekenend overkomt. De kunst is om oprechte betrokkenheid te tonen zonder je eigen rol als leidinggevende te verliezen.

Dit is waar het concept van 'holding space' relevant wordt. Holding space betekent dat je een veilige en open ruimte creëert waarin de ander zich gehoord en gezien voelt, zonder direct te sturen, te redden of te oordelen. Het vraagt van jou als leidinggevende om aanwezig te zijn zonder de emotie van de ander te absorberen of de ander proberen te fixen. Het is de kunst van luisteren zonder meteen een oplossing te bieden en ruimte laten voor wat zich aandient. Dat vraagt geduld en vertrouwen: vertrouwen dat de ander zijn of haar proces mag doorlopen en dat jij daar niet bovenop hoeft te zitten om het te 'repareren'.

Controle vs loslaten

Managers (en ook veel normale mensen😉) hebben vaak een sterke behoefte aan controle. Controle geeft houvast: weten hoe een gesprek zal verlopen en grip houden op de situatie. Maar juist in gesprekken waar emoties een rol spelen, is controle houden lastig. Je kunt niet voorspellen hoe iemand reageert, en dat maakt het spannend. Probeer die onzekerheid te verdragen zonder de neiging om te verzachten of juist te verharden. Controle loslaten betekent niet dat je de richting verliest, maar dat je ruimte maakt voor een echt gesprek. Tegelijkertijd is het belangrijk om te bewaken dat je niet alle emoties en zorgen van de ander op je eigen schouders neemt. De balans tussen zorgen voor de ander en zorgen voor jezelf is hierin cruciaal. Je bent tenslotte geen doucheputje..

Wanneer je oprecht geeft om je mensen, wordt het makkelijker, of voelt het in ieder geval authentieker, om dit soort gesprekken te voeren zonder slecht-nieuws-gesprek trucjes toe te passen. Hoe zit dat? Als ouder ben je wél in staat je zoon of dochterlief te begrenzen als ze bijna de bocht uitvliegen. En dat zonder de relatie op het spel te zetten. De reden is simpel. Liefde. Omdat je geeft om je kind en wil dat het goed met hem/haar gaat. Dat maakt dat je niet wegkijkt, maar ingrijpt wanneer het nodig is. Als leidinggevende is dat niet anders. Het gaat misschien wat ver om liefde te voelen voor je teamleden, maar wanneer je oprecht betrokken bent, voel je geen behoefte om je boodschap te verpakken als techniek. Zo'n gesprek kan de relatie zelfs verstevigen. De ander weet wat hij aan je heeft.

Ruimte bieden vs actie & afspraken

Het vermijden van een gesprek lijkt soms de makkelijkste oplossing. Toch groeit het probleem vaak alleen maar als je er niet direct mee aan de slag gaat. Je kent misschien ook de neiging om de boodschap te verzachten, in de hoop de klap op te vangen. Maar wie te veel inlevert op duidelijkheid, laat uiteindelijk de ander in onzekerheid achter. Aan de andere kant kan te veel directheid ervoor zorgen dat de boodschap harder binnenkomt dan nodig, waardoor iemand zich afsluit. Het is een dunne lijn waarop je balanceert: eerlijk zijn zonder hard te worden, betrokken blijven zonder vaag te worden of jezelf te verliezen in emotie.

Aan het einde van het gesprek wil je samen vooruit kunnen kijken. Niet om snel een oplossing af te dwingen, maar om richting te geven. Wat betekent dit voor de toekomst? Wat is de eerstvolgende stap? Hoe blijft de verbinding intact, terwijl je toch een verandering in gang zet?

Een lastig gesprek voeren is nooit eenvoudig, maar geeft wel duidelijkheid. Het is een leiderschapsskill die lang niet iedereen beheerst. Een skill waarmee je kunt laten zien dat leiderschap niet draait om vermijden of domineren, maar om echt aanwezig zijn. Om eerlijkheid en menselijkheid hand in hand te laten gaan. 

Wat herken jij uit je eigen ervaringen? Welke gesprekken hebben jou als leider gevormd?