Stop met doelen die je zelfwaardering ondermijnen

Elke ochtend hetzelfde riedeltje. Ik word wakker en mijn eerste gedachte is: ik moet vandaag echt sporten. Niet omdat ik er zin in heb, maar omdat het moet. Omdat het al jaren op mijn 'goede voornemens' lijstje staat. Tot mijn 45e draaide het vooral om een mooi, strak lijf. Nu gaat het meer over gezond en sterk blijven. Maar het patroon blijft hetzelfde: de meeste dagen sport ik niet, en dan voel ik me slecht over mezelf. Mijn doel ondermijnt daarmee mijn zelfwaardering. Gelukkig kan het ook anders.

Doelen stellen is geweldig—tot ze je in de weg zitten. Onderzoek laat zien dat rigide en extern gedreven doelen vaak meer stress en faalgevoelens opleveren dan motivatie en voldoening. Vooral als je ze koppelt aan een ideaalbeeld dat niet realistisch (meer) is. Wanneer succes alleen telt als je het eindpunt haalt en niet als je onderweg vooruitgang boekt, heb je de perfecte cocktail voor frustratie en zelfkritiek.

We hebben de neiging onze eigenwaarde te koppelen aan prestaties. Als je keer op keer je doel niet haalt, ondermijnt dat je zelfbeeld en motivatie. Wat beter werkt? Procesgerichte doelen. Oftewel, niet de bestemming, maar de weg ernaartoe. Dat geeft een positiever gevoel en een grotere kans dat je doorzet.

Ook zelfcompassie speelt een enorme rol. Hoe harder je jezelf afrekent op wat niet lukt, hoe groter de stress en onzekerheid. Terwijl mensen die wat liever zijn voor zichzelf juist veerkrachtiger en gemotiveerder blijven. Flexibiliteit in je doelen helpt je dus om duurzamer en met meer plezier vooruit te komen.

Dus hoe doorbreek je deze cyclus?

1. Check je motivatie – Wil je dit echt, of doe je het omdat je vindt dat het moet? Soms is het tijd om oude doelen (of die vervelende voornemens) los te laten.
2. Herformuleer je doel – Niet "ik moet sporten", maar "ik wil vandaag bewegen op een manier die goed voelt." Dat haalt de druk eraf en maakt het haalbaarder.
3. Klein is ook fijn – Niet alleen het grote einddoel telt. Elke vorm van beweging is winst. Misschien is een korte wandeling vandaag al genoeg.
4. Wees wat aardiger voor jezelf – Een gemist doel maakt je geen loser. Zelfcompassie helpt je om op een gezonde manier vooruit te gaan.

Ik ben bezig mijn relatie met sporten te veranderen. Van een moetje naar een keuze. Soms betekent dat dansen in de woonkamer of een wandeling met de hond in plaats van een work-out. En grappig genoeg: nu ik het 'moeten' loslaat, merk ik dat ik af en toe wél met plezier naar de sportschool ga.

Het begint bij loslaten: loslaten van het idee dat mijn goede gevoel over mezelf afhangt van of ik iets wel of niet doe. Want als een doel je zelfwaardering ondermijnt, is het misschien tijd om het doel los te laten—of op z'n minst een flinke make-over te geven.